In het VIV archief lees ik een mail van een VIV lid die ons haar bevindingen mailde over een bericht dat zij toen las in de Telegraaf: ‘´Trauma wordt genetisch doorgegeven’

Zij schrijft hoe tevreden het haar stemt dat onderzoek nu uitwijst wat vele leden allang wisten. Ze schreef:

“De NEI-practitioners in jullie ledenbestand wisten dit allang (miasma) en wellicht ook leden met andere disciplines. Fijn dat het nu ook bewezen is.”

Let wel dat dit artikel járen geleden in de krant verscheen, het nog veel meer jaren daarvoor al bij vele disciplines bekend was, maar het nu nog geen dagelijkse toepassing krijgt bij veel zorgvraagstukken en situaties waar men zich met diagnoses vaststellen bezighoudt. In die tak van sport heeft het geen plek en is het geen onderdeel van ons dagelijks leven. En dat is best gek, want traumatische ervaringen zijn wél een onderdeel van ons dagelijks leven.

Laat ik alle gebeurtenissen die jij en ik dagelijks mee kunnen maken zoals een auto-ongeluk of een onverwacht verlies, een ziekte of overlijden even achterwege. Stel ik alleen maar deze vraag: Hoeveel mensen ken jij waarvan de ouder(s) en/of grootouder(s) een oorlogsverleden hebben? Heel veel, toch?!

Even terug in de tijd

Uit welk jaar precies dit artikel komt is ons niet bekend. Wel zien we dat er in 2014 en 2015 veel over geschreven en gesproken wordt en in augustus 2015 de Telegraaf (nog?) een artikel heeft. Nu met de titel ‘Holocaust – trauma blijkt erfelijk’.

In de archieven van VIV vind ik nog een andere reactie n.a.v. hetzelfde artikel:  

Dit moet mij even van mijn hart: n.a.v. een artikel uit de Telegraaf: ´trauma wordt genetisch doorgegeven, zou uit onderzoek blijken.´ Wat genetisch wordt doorgegeven, is hooguit de kans op het meemaken van een trauma in de vorm van een bepaalde gevoeligheid. Het zijn alle omstandigheden bij elkaar (gezin, familie, woonomgeving, school) die maken dat de kans ook waargemaakt wordt. Of niet.

Het is heel goed mogelijk dat men een levensloop kiest en keuzes maakt waardoor de kans (op trauma) géén werkelijkheid wordt. Het draait om bewustzijn. Ik heb dit in mijn eindscriptie over een bipolaire stoornis ook beschreven. Zo zijn er geen bipolaire genen als zodanig, en kan de patient zijn diagnose overstijgen, (2014!) is de stelling van de Nederlandse hoogleraar Psychiatrie Jim van Os. Er zijn wel/hooguit gebeurtenissen, die een bepaalde (energetische) indruk hebben achtergelaten. En die zijn veelal op te lossen d.m.v. Familieopstellingen, NEI of NLP bijvoorbeeld.

Wat is een trauma?

Een trauma kan ontstaan wanneer je een of meerdere ingrijpende gebeurtenissen meemaakt die je niet goed kan verwerken. Aldus VIV lid en trauma therapeute Lies Dekkers

Bijvoorbeeld een verkeersongeluk, plots ontslag, scheiding, misbruik, geweld of operatie. Het zenuwstelsel raakt dan overweldigd en blijft op de “alarmstand” staan waardoor je niet meer echt kunt ontspannen. De langdurige ontregeling die dit geeft, leidt tot allerlei psychische en/of fysieke klachten.

Vaak zijn de klachten een combinatie van:

• Afgeslotenheid en verstild of juist rusteloos en druk
• Gespannen, verstard en verhard of juist slapte en geen kracht ervaren
• Fysieke klachten, zoals bijvoorbeeld hyperventilatie, vermoeid of slaapproblemen
• Gevoelens van angst, onveiligheid en rusteloosheid
• Niet weer weten wie je bent en moeite met relaties
• Rusteloos, druk en juist de roekeloosheid opzoeken

Trauma’s zijn erfelijk

Dat traumatische ervaringen erfelijk zijn zien we terug in het DNA. Mogelijk speelt epigenetica hierin een rol. Epigenetica is het verschijnsel waarbij bepaalde levensomstandigheden invloed hebben op het DNA, het erfelijk materiaal van de persoon in die betreffende situatie. Bepaalde situaties met specifieke ervaringen of omstandigheden kunnen ervoor zorgen dat een bepaald gen ‘aan’ staat, ‘uit’ staat of minder actief is. Epigenetische veranderingen zou je ook een soort overlevings- of noodscenario kunnen noemen. Veranderingen die het mogelijk maken om je razendsnel aan je omgeving aan te passen en je overlevingskansen te vergroten.

Denk maar eens aan de oorlogswinter in 1944

Na de oorlogswinter van 1944 werden in ons land bijvoorbeeld veel kleine baby’s geboren. Een duidelijk epigenetisch effect: de baby’s pasten zich in de baarmoeder al aan de barre omstandigheden van de Tweede Wereldoorlog aan. Immers, als er weinig te eten is, ben je beter af als je klein bent. Maar toen deze baby’s volwassen waren en zelf kinderen kregen, werden die ook klein geboren. De erbarmelijke omstandigheden van de oorlogswinter werkten blijkbaar twee generaties door.

Of aan 9/11

Na een gebeurtenis met zoveel impact als de aanslag op 11 september 2001 kregen naar schatting een half miljoen inwoners van New York symptomen van het posttraumatische stress syndroom (PTSS). Een professor uit een lokaal ziekenhuis onderzocht 38 zwangere vrouwen die in of dichtbij het World Trade Center waren toen de aanslagen plaatsvonden.

Uit dat onderzoek kwam het resultaat dat de vrouwen die PTSS kregen veel kleinere hoeveelheden van het stresshormoon cortisol in hun speeksel hadden dan de vrouwen die geen PTSS kregen. (Dit stresshormoon wordt aangemaakt in de bijnieren als reactie op een angst- of stressprikkel).

De professor wilde vervolgens weten of deze vrouwen de stress die ze hadden ervaren en in hun lichaam was opgeslagen op hun kinderen door gegeven hadden. En dat laatste bleek inderdaad zo te zijn. De kinderen van de moeders met PTSS reageerden anders, intenser. Zij vertoonden meer gestrest gedrag bij blootstelling aan stressfactoren dan kinder van moeders zonder PTSS. Je zou kunnen stellen dat de kinderen de nachtmerrie van hun moeders hadden geërfd. De professor kwam bij een eerder soortgelijk onderzoek onder Holocaustoverlevenden en hun kinderen tot eenzelfde conclusie. Bron en Bron research & studies New York

Trauma anno 2021

Onder onze VIV leden zijn meerdere leden gespecialiseerd in het werken met en behandelen van trauma’s, waaronder Lies Dekkers in Eindhoven. Lies past de methodieken ACT, Acceptance and Commitment Therapy, SE, Sommatic Experiencing en TR-EMI toe bij traumatherapie. Het vraagt een gespecialiseerde werkwijze die tot doel heeft de “Alarmstand” van het zenuwstelsel te halen, zodat je weer tot ontspanning, rust en het opbouwen van jouw vitaliteit kan komen. Tegelijkertijd zijn er veel gradaties en soorten trauma net zoals er ook meerdere methodieken zijn die een positief effect hebben op traumatische ervaringen.

Anno 2021 lijken we te kunnen stellen dat niemand zonder een traumatische ervaring is. Maar niet iedereen is daadwerkelijk getraumatiseerd, dat zijn 2 verschillende dingen. Of en hoe de impact van een traumatische ervaring is, verschilt per persoon.

Wil je onderzoeken wat de impact van een nare ervaring op jouw leven is? Vind dat een VIV coach of therapeut bij jou in de buurt. Ieder VIV lid kan hierin een start met jou maken en zal doorverwijzen op het moment dat het (tijdelijk tussendoor of als vervolg) om trauma-therapie vraagt.

Wil je onderzoeken of een nare ervaring een trauma is en hoe de impact ervan is op jouw vitaliteit? Of weet je al dat je een trauma hebt, kijk dan uit naar een gespecialiseerde traumatherapeut onder onze leden.

Blijf de updates op onze website volgen voor meer informatie over trauma, trauma verwerking en trauma behandeling. Er komen verschillende experts aan het woord en we starten met VIV lid enTraumatherapeute Lies Dekkers uit Eindhoven.

Hulp nodig?

Voel je je geraakt bij het lezen van deze blog? Kijk dan via de homepage naar een passende therapeut bij jou in de buurt.

Zelfhulp

Aanraders qua literatuur om zelf mee aan de slag te gaan zijn:

De levende erfenis van trauma transformeren

Auteur(‘s) Janina Fisher
ISBN 9789463160575
Jaar van verschijning 2021
Uitgeverij Uitgeverij Mens!

WERKBOEK
Ook als de gebeurtenissen jaren geleden hebben plaatsgevonden, kan de erfenis van symptomen nog springlevend zijn. Van oudsher wordt ervan uitgegaan dat zulke gevolgen verdwijnen wanneer het verhaal over wat er is gebeurd wordt verteld. Getraumatiseerde mensen hebben echter een heel andere ervaring: het telkens opnieuw vertellen van het verhaal zorgt vaak voor een heractivering van hun traumaresponsen, zodat ze eerder overspoeld raken dan het trauma verwerken. Ze kunnen hun ervaringen pas transformeren zodra ze begrijpen dat hun reacties normale responsen op abnormale gebeurtenissen zijn. Janina Fisher verklaart in dit boek hoe de erfenis van symptomen getraumatiseerde mensen heeft geholpen om te overleven. Ze geeft stap-voor-stapstrategieën die zelfstandig of in samenwerking met een therapeut toe te passen zijn, aangevuld met eenvoudige afbeeldingen waarmee getraumatiseerden zelf wijs kunnen worden uit hun verwarrende gevoelens en fysieke reacties. Met werkbladen.

Klik HIER voor meer toelichting, een inkijk- en bestelmogelijkheid.

Een 2e aanrader is het boek ‘De Fontein’ van Els van Steijn

SAMENVATTING

Stel je een prachtige fontein voor met verschillende bakken met water, die elkaar bevloeien. Ergens in de bovenste bakken van de fontein staan je voorouders. In de laag eronder tref je je overgrootouders aan. In de bak onder de bak van de overgrootouders vind je jouw grootouders. De bak daaronder is van jouw biologische vader en moeder. En de bak daar weer onder is van jou met al je eventuele broers en zussen op volgorde van geboorte. De bak onder jouw bak is bestemd voor jouw kinderen. Kleinkinderen zijn te vinden in de bak daar weer onder.

De fontein groeit dus eindeloos zolang kinderen geboren worden in jouw familie. Om je leven te leven in plaats van geleefd te worden, is het noodzakelijk dat je op jouw plek in de fontein staat. Ieder mens heeft een unieke en eigen plek. Daar sta je in je kracht en ontvang je je eigenheid en flair.

Vaak sta je niet op je eigen plek. Om verschillende redenen kun je zijn opgestegen naar een bak boven je. Je hebt bijvoorbeeld gezorgd voor één van je ouders. En je hebt verantwoordelijkheid overgenomen die niet van jou is. Je beschermde je moeder en vrolijkte haar op, was bemiddelaar tussen je ouders of je hield je in omdat je ouders het toch al zo moeilijk hadden. In je dagelijkse leven uit zich deze dynamiek in het overnemen van verantwoordelijkheid die niet van jou is maar van je vriend(in), je baas etc.

Op het moment dat dit gebeurt, ontvang je niet meer maar geef je. Je voelt je wellicht groot en belangrijk maar je bouwt ondertussen een tekort op. Je wordt behoeftig. Het patroon dat je in de familiefontein laat zien, herhaalt zich bijna altijd op andere vlakken in je leven. Zoals bijvoorbeeld wanneer je een oordeel hebt over één van je ouders. Je ouders zien je onvoldoende of je voelt je beter of ‘meer’ dan bijvoorbeeld je vader en gaat uit verbinding met hem. Dit patroon uit zich in autoriteitsconflicten en bewijsdrang.

Als je leert af te dalen naar jouw plek in de fontein, vind je rust en laat je het jezelf goed gaan. Je laat los wat van de ander is en kijkt aan wat van jou is. Hiermee stel je grenzen, blijf je in verbinding en neem je verantwoordelijkheid voor jouw leven. Je leert ja zeggen tegen wat er is (al het goede en het minder mooie) waarbij je je eigen primaire gevoelens gaat ervaren. Primaire gevoelens maken je schoon van binnen. Bij het afdalen kom je ook in aanraking met keuzes omtrent schuld en onschuldig zijn. Het is belangrijk dat je daarmee om leert gaan.

Mijn boek reikt je een ander perspectief aan zodat je anders kunt kijken naar je leven. De fontein kan je toegang verschaffen tot een positieve spiraal, die ontstaat als het je lukt om de zogenaamde systemische wetmatigheden voor je te laten werken. De principes van opstijgen en afdalen helpen je om de relatie met jezelf en je omgeving te verbeteren. Je zult meer rust ervaren en grip krijgen op de kwaliteit van je leven. 

KLIK HIER voor meer toelichting, een inkijk- en bestelmogelijkheid.

Lees ook onze blog over het belang van lichaamsgerichte therapie bij traumabehandeling, geschreven door VIV Lid Lies Dekkers

Of vind een passende therapeut bij jou in de buurt via onze zoekoptie ‘vind een therapeut’