Je vraagt je misschien af wat een blog over muziek en trillingen te maken heeft met vitaliteit en levenskwaliteit. En aan het eind van deze blog zal je duidelijker geworden zijn wat het verband is met en de kracht is van energetische therapie en muziek

Energetische therapie, trillingen en muziek

In deze blog laten we natuurgeneeskundig therapeut en oud-VIV lid Josta van der Wiele aan het woord. Zij deelt haar kennis en ervaring over zowel energetische therapie als over muziek. Alles is energie en heeft een eigen trilling en we vroegen Josta of zij haar kennis en ervaring hierover met ons wil delen. Dat het juist deze blog is geworden, is dubbelzijdig: Enerzijds is het vanwege haar liefde voor natuurgeneeskunde en een onderzoeksprotocol waaraan zij binnen dit veld werkt. En dat het gecombineerd is met muziek is anderzijds en heeft te maken met het overlijden van een wereldwijd gerespecteerde en Nederlandse dirigent: Bernard Haitink. Enerzijds gaat deze blog over de natuur en anderzijds gaat deze blog over muziek. Het verband? tussen beide? Trillingen!

Onderzoek energetische therapie

Sinds enige tijd werk ik mee aan onderzoek op het terrein van de natuurgeneeskunde. Ik schrijf een onderzoeksprotocol voor een effectonderzoek naar energetische therapie, en doe verslag van wat daarbij komt kijken in een artikel voor het vakblad VNIG. Dat is leuk en leerzaam, maar ook een soort ontwikkelingswerk. Een overkoepelend wetenschappelijk kader voor het doen van onderzoek naar CAM ontbreekt namelijk in Nederland.

Energetische therapie (ET) wordt in diverse vormen onderwezen en toegepast in ziekenhuizen, verpleeghuizen, de ggz en particuliere praktijken, maar de effecten daarvan worden in Nederland nog nauwelijks onderzocht. Ook de financiering ervoor ontbreekt. ZonMW heeft wel voorstellen gedaan om te komen tot een wetenschappelijk kader, onder meer door een aanzet te geven voor een Consortium voor Integrale Gezondheid en Zorg (CIGZ) en door de vraag te stellen of reguliere onderzoeksmethoden wel passen bij CAM (Reijmerink 2014).

In het buitenland wordt al decennia lang wetenschappelijk onderzoek gedaan. Ik maak bij het schrijven dankbaar gebruik van een Nederlands overzicht van effectonderzoek naar Therapeutic Touch (een vorm van energetische zorg) (Busch et al 2008), en van een rapport (geschreven in opdracht van beroepsorganisatie VVET) over de stand van zaken in het internationaal wetenschappelijk onderzoek in de energetische natuurkunde en energetische therapie (De Waard 2019).

Effectonderzoek therapeuten

Ons effectonderzoek zal zich richten op zelfstandige therapeuten, die het onderzoeksraamwerk kunnen gebruiken om de effecten van ET in hun eigen praktijk te onderzoeken voor een specifieke klacht of conditie. Het opzetten van een dergelijke studie vraagt veel inlezen, vooral ook over fouten die in eerdere onderzoeken zijn gemaakt, en zoeken naar manieren om niet alleen de effecten van de behandeling op de klachten goed te kunnen meten (welke meetinstrumenten zijn er zoal gebruikt en welke zouden ook voor ons nuttig kunnen zijn?), maar ook zoeken naar methoden en vragenlijsten die tevens de holistische effecten van behandelingen kunnen meten. Een punt is daarbij dat, aangezien veel onderzoek in de VS of het VK is gedaan, vragenlijsten in het Engels zijn gesteld. Die vragenlijsten moeten dan eerst vertaald worden en de vertalingen moeten gevalideerd worden. Vandaar dat wij ook zoeken naar bestaande Nederlandse equivalenten.

Verschil effectonderzoek – fundamenteel onderzoek

Zoals gezegd, wordt dit een effectonderzoek, geen fundamenteel onderzoek. Fundamenteel onderzoek richt zich op het werkingsmechanisme van een bepaalde therapie. (Van veel complementaire en reguliere behandelwijzen is het werkingsmechanisme niet bekend, maar dat terzijde.) Zo wordt een energetische behandeling ook wel een bioveldbehandeling genoemd.

Dat klinkt prachtig, maar onderzoekers zeggen dat zij geen duidelijk beeld hebben van de kenmerken van een bioveldbehandelaar of hoe ze deze moeten ´ijken´. Is een bioveld een elektromagnetisch veld (dat met bepaalde technieken te meten is en ook al gebruikt wordt bij moderne diagnostiek en behandelingen) of gaat het (ook) om een (nog niet meetbaar) veld van een andere orde? Kan een therapeut met zijn handen gericht een bepaald elektromagnetisch veld uitstralen en hoe kan dat gemeten worden? En als de behandeling geen effect heeft, is dat dan omdat het uitgezonden signaal te zwak is of omdat de cliënt het niet oppakt?

Toekomstig onderzoek zou zich volgens deze onderzoekers moeten richten op fysiologische kenmerken van bioveldbehandelaars, om beter te begrijpen wat er bij hen zelf gebeurt. In de tussentijd zouden therapeuten kunnen uitzoeken wat de beste ´dosering´ van hun interventie is (TT-Wijzer nr 70 zomer 2013). Dit laatste, het doseren van de interventie (tijdsduur, focus of intentie van de behandelaar) kunnen wij als onderdeel in ons effectonderzoek meenemen.

Wetenschap en Kwantumfysica

De laatste jaren worden steeds meer wetenschappelijke achtergronden verzameld die de basis kunnen vormen voor (theorievorming over) Energy Medicine. Die achtergronden liggen op het snijvlak van de klassieke natuurkunde, biologie en kwantumfysica. Ons hele lichaam, inclusief bloedsomloop, hormonen, ademhaling en spijsvertering enz. lijkt een levende matrix, waarin alle onderdelen voortdurend in beweging en in uitwisseling zijn, door transport van (elektrische en chemische) signalen en trillingen, elektromagnetische golven en lading, van binnenuit en van buitenaf.

Alle aspecten van lichaam en geest beïnvloeden elkaar voortdurend over en weer. In het magnetisch veld van het hart bijvoorbeeld zijn emoties voelbaar voor anderen. Voor energetisch therapeuten is het menselijk energieveld van buiten naar binnen steeds ´tastbaarder´, het lichaam zelf is het meest ´verdicht´.

Kwantumfysica

Vanuit de kwantumfysica komt de aanwijzing dat non-lokaliteit de basis is van onze werkelijkheid. Sommige kwantumfysici denken dat de gehele fysieke werkelijkheid wordt gecreëerd door bewustzijn. De meeste energetisch therapeuten gaan er vanuit dat bewustzijn energie creëert, welke op haar beurt materie creëert. Steeds meer wordt aangetoond dat complexe, levende systemen in een coherente staat kunnen verkeren en met elkaar kunnen resoneren. Zo bleek uit diverse onderzoeken dat de hersengolven van de cliënt tijdens de behandeling synchroon gingen lopen met de alfagolven van de behandelaar en dat de alfagolven bij de cliënten significant toenamen ten opzichte van die in de controlegroep (Oschman 2016).

De hypothese is dat therapeuten, omdat zij getraind zijn om hun gedachten en gevoelens tot rust te brengen aan het begin van een behandeling (zij brengen zichzelf in een soort meditatieve toestand), zij niet alleen afstemmen op het bioveld van de cliënt, maar ook gaan resoneren met de grotere energievelden van de aarde en het non-lokale bewustzijnsveld (De Waard 2019). Via hun eigen bioveld, hun hersenen en hun afstemming op die grotere energievelden, ontvangen zij informatie, die zij puur door hun focus en afstemming doorgeven aan hun cliënten. Deze resonantie brengt een grotere coherentie teweeg in het bioveld van de cliënt, resp. brengt de zelfheling op gang.

Hoezo kunnen trillingen helen?

Ik begon over die fundamentele aspecten van energie omdat energie, helende energie, bestaat uit golven, trillingen, informatie. Ook geluid bestaat uit trillingen. Thuis kunnen we eenvoudig ervaren dat een klok die langzaam tikt een rustiger gevoel geeft dan een driftig tikkend klokje. Muziek, en in het bijzonder het gebruik van bepaalde tonen en octaven, werd in de oudheid gebruikt als geneeswijze. Daarbij gebruikten priesters soms instrumenten en technieken die wij vandaag de dag niet meer begrijpen (Consemulder 2008).

Ook vandaag de dag wordt muziek gebruikt in therapie en tijdens opnames in ziekenhuizen. Muziektherapie is, net als energetische therapie, niet gericht op praten maar op (non-verbale) ervaringen in het moment.

Muziektherapie maakt gebruik van het feit dat muziek diep kan raken en invloed heeft op emoties en stemming. Door luisteren, uitvoeren en stemgebruik is het mogelijk om in contact te komen met diepere gevoelslagen. Lagen die met praten vaak moeilijker te bereiken zijn. Daarbij komt dat sommige mensen een trauma hebben ervaren op een leeftijd waarop ze nog niet konden praten. Door middel van muziek kunnen zij dan alsnog woorden geven aan wat ze nodig hebben (vaktherapie.nl). Je zou kunnen zeggen dat muziek in mensen iets in trilling kan brengen. Dat muziek een ´gebied´ kan aanraken waar heling nodig is.

De helende werking van muziek

Ook dirigent Bernard Haitink, die op 21 oktober 2021 in Londen op de hoge leeftijd van 92 jaar overleed, kon vele mensen raken. De muziek die hij dirigeerde werd door vele duizenden mensen beluisterd. En zijn concerten werden druk bezocht omdat mensen wilden genieten van een van de symfonieën van bijvoorbeeld Mahler of Bruckner.

Zelf heb ik ooit in muziekcentrum Vredenburg kennisgemaakt met Mahler (niet onder leiding van Haitink trouwens). Sindsdien heb ik vaak geluisterd naar symfonieën en liederen van Mahler. Ik heb diverse opnames van Mahler die door Haitink zijn gedirigeerd. Ik vind het fascinerende muziek, verrassend en vaak ontroerend, en uitvoeringen door Haitink zijn voor mij altijd prachtig. Maar wat er tussen hem en het orkest of solisten gebeurde fascineert mij. Was de afstemming tussen hem en de muziek en tussen hem en de uitvoerende musici ook een vorm van resoneren, van wederzijdse afstemming?

De magie en sereniteit van klank

Mezzosopraan Christianne Stotijn: ¨Zijn allergrootste gave was dat hij geen woorden nodig had. Hij kon alles met zijn handen laten zien. Met ademen was hij altijd samen met jou. ¨En solo-trombonist Jörgen van Rijen: ¨Het klinkt wellicht vreemd, maar zijn persoonlijkheid alleen al zorgde voor een andere klank in het orkest. (…) Zijn gezichtsuitdrukking en zijn manier van bewegen maakten dat het hele orkest mooier, warmer en dieper klonk. Magisch ja, hij kon magie oproepen. (…) Hij incorporeerde de inbreng van de musici in zijn visie. De eerlijkheid tegenover de muziek stond altijd bovenaan.¨ (Trouw 23 oktober 2021).

Mogelijk werden deze rust en sereniteit met de jaren bij Haitink steeds sterker, naarmate hij ook ouder en fysiek zwakker werd. Het magische van zijn interpretaties werd voortdurend beschreven in recensies. Dat hij volledig boven de materie stond, iets wat hij zelf niet kon uitleggen.

De documentaire die dezelfde avond werd uitgezonden, benadrukte dat Bernard Haitink zich op een heel pure manier voorbereidde op concerten. Hij werd één met de muziek, met de componist, er zat tijdens concerten geen ego meer tussen. ¨Zonder poeha of effectbejag, altijd in dienst van de muziek en de componist¨ (Trouw 23 oktober 2021).

Als dat geen afstemming is …

Met dank aan Josta van der Wiele

Lees ook onze blog over muziektherapie, muzieksculpturen en systemisch werken

Ook onder VIV leden zijn muziektherapeuten, waaronder Monica Wagner in Nijmegen , Caroline Bun in Bussum en Diana van Wees in Den Helder

Wil jij de helende effecten van klank en/of muziek ervaren?
Kijk HIER voor een therapeut bij jou in de buurt.